Elmas, hatta işlenmiş elmasa verilen adıyla pırlanta. Pırlanta denildiğinde aklımıza gelen ilk şey nedir? Tabi ki de evlilik yüzüğü. Oysaki günümüzde mevcut madenlerden çıkarılan elmasların yaklaşık yüzde sekseni endüstride kullanılmaktadır. Peki, neden aklımıza pırlanta yüzük geldi?
1930’lara kadar evliliklerde pırlanta yüzük kullanılmamaktaydı. Endüstriyel gelişmelerin o tarihlerde günümüz kadar fazla olmadığı için elmas pazarı oldukça eksik ve azdı. 1938 yılında De Beers elmas karteli Amerika’da bir reklam kampanyası başlatmasıyla işler değişti. Oluşturulan reklam algısının bireylere işlemesi için bu dönemin Hollywood’da ki film yönetmenlerine pırlantalar dağıtıldı. Karşılığında ise ünlü filmlere ürün yerleştirmesi yapılması isteniyor, yani erkek başrol oyuncusunun, en önemli kadın aktöre pırlanta hediye etmesi ve kadının mutluluktan havalara uçması zorunlu koşuluyordu. Kısa süreli bir zaman diliminde Amerika’da başlayan pırlanta ile evlilik normu gittikçe Türk toplumuna işliyor ve bizleri de etkilemeye başlıyordu.
Elmaslar ise düşünüldüğü gibi erişilmesi zor, değerli, nadir bir taş değildir. De Beers kurucu başkanı Nicky Oppenheimer’ un dediği gibi elmaslar özünde değersizdir. Doldurdukları derin psikolojik ihtiyaç dışında. 1800’lü yıllar sonunda elmas bolluğundan düşen fiyatlar, maden işletmeciğinin sonunun geldiğini düşündürüyordu. Herkes maden işletmesini kapatırken De Beers şirketi Güney Afrika’daki bütün işletme madenlerini satın aldı ve şirketini bir kartel haline getirdi. Ayrıca satış ve dağıtımı da kendine bağladığı şirketler üzerinden yapıyor, dolayısıyla elmas almak veya işletmek isteyen herkes De Beers ile iş yapmak zorunda kalıyordu.
Eğer hala olduğu fiyatı hak ettiğini ve nadir bir taş olduğuna inanıyorsanız elinizdeki pırlantayı satmak için kuyumcuya uğrayabilirsiniz. Maalesef aldığınız fiyatın üçte biri kadar değer biçilecektir. De Beers şirketinin, insanlar kendi elmaslarını satmaması için ve ikinci el elmas almaması için ürettiği reklamlarda ‘Elmas sonsuzdur’ gibi algılara sıklıkla yer veriyor olmasını görmeniz oldukça muhtemeldir.
Mustafa ŞIVKAGİL
Yorumlar
Yorum Gönder