Türk Birliğinin tanımı tüm Türk devletlerinde aynı karşılığı bulamamıştır. Batıda yer alan Azerbaycan,
Türkiye ile iş birliğini geliştirmiş ve eş güdümde hareket etme kararı almıştır.
Buna karşın SSCB döneminde işgal altında kalan Türk toprakları, Türk toplumları bu birliğin gücünü ve
sınırlarını tam manasıyla kavrayamamıştır. Orta Asya'da durumun böyle olmasına rağmen ekonomik
çıkarlar doğrultusunda ister istemez bir beraberlik ortaya çıkmaya başlamıştır.
Özellikle enerji alanında Türk devletlerinin sahip oldukları konum burada ki iktisadi güç ve kaynaklar
belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu kaynakların değerlendirilmesi ve piyasaya aktarılması için
işbirliğine ihtiyaç duyulmuştur. Elbette ki tarihi, kültürel geçmişin de etkisi göz ardı edilemez ama yeni
dünya düzeninde ekonomik çıkarlar daha çok belirleyici etken olmuştur. Boru hatlarıyla doğan iktisadi
beraberlik birçok alanda da ortak hareketliliği teşvik etmiştir. İlerleyen dönemde ise ünlü tarihçi ve
yazar İsmail Gaspıralı’nın hedeflediği düstur da adımlar atılmaya başlanmıştır.
Dilde-Fikirde-İşte Birlik.
Bir çok iş alanında adımlar atan Türk Birliği Nursultan Nazarbayev öncülüğünde Türk Akademisi
kurulmuştur. Öğrenci değişim programı, ortak üniversiteler, askeri işbirliği gibi birçok alanda
çalışmalar yapılmış ve uygulanmaya başlanmıştır. Yeterli olduğunu düşünmek yanlış olacaktır.
Ama yaşadığımız dönem ve şartları göz önüne aldığımızda birçok siyasi-askeri paktların ömürlerini tamamlamaya yakın olduğunu görmekteyiz. Mesela Afrika ülkelerine bir bakalım, Afrika Birliği iç çatışmalarını ve iç sorunlarını kendisi halletmiş ve bölgesel hatta küresel ölçekte söz sahibi olma hedeflerine yönelmiştir. Avrupa'da ise NATO devre dışı bırakılmak ve bir Avrupa ordusu kurup yeniden daha gür sesle bölgesel ve küresel güç olmayı hedeflemektedir. Orta Asya'da Rusya-Çin'i unutmak ne mümkün. Böyle gelişmeler yaşanırken biz Türk Devletleri hâlâ küçük adımlar, küçük iş birlikleri peşindeyiz. Sadece iktisadi beraberlik değil hemen her alanda birlik olmalıyız. Bugünlerde başımıza bela olan Covid-19 virisü'nde İtalya, İspanya'ya yardım Türkiye'den, Macaristan'a yardım Türk Birliğinden gitmektedir. Avrupa hasta adam olmuştur ve unutulmamalıdır ki masada olmayan menüde yer alır. Sesimizin daha gür çıktığı birliğimizin büyüdüğü günler bizi beklemektedir.
Ama yaşadığımız dönem ve şartları göz önüne aldığımızda birçok siyasi-askeri paktların ömürlerini tamamlamaya yakın olduğunu görmekteyiz. Mesela Afrika ülkelerine bir bakalım, Afrika Birliği iç çatışmalarını ve iç sorunlarını kendisi halletmiş ve bölgesel hatta küresel ölçekte söz sahibi olma hedeflerine yönelmiştir. Avrupa'da ise NATO devre dışı bırakılmak ve bir Avrupa ordusu kurup yeniden daha gür sesle bölgesel ve küresel güç olmayı hedeflemektedir. Orta Asya'da Rusya-Çin'i unutmak ne mümkün. Böyle gelişmeler yaşanırken biz Türk Devletleri hâlâ küçük adımlar, küçük iş birlikleri peşindeyiz. Sadece iktisadi beraberlik değil hemen her alanda birlik olmalıyız. Bugünlerde başımıza bela olan Covid-19 virisü'nde İtalya, İspanya'ya yardım Türkiye'den, Macaristan'a yardım Türk Birliğinden gitmektedir. Avrupa hasta adam olmuştur ve unutulmamalıdır ki masada olmayan menüde yer alır. Sesimizin daha gür çıktığı birliğimizin büyüdüğü günler bizi beklemektedir.
Mehmet Onur Gürbüz
Yorumlar
Yorum Gönder